രാജസ്ഥാന്റെ തലസ്ഥാനവും വിനോദസഞ്ചാരികളുടെ പറുദീസയുമായ ജയ്പൂർ ഇന്ന് നേരിടുന്നത് വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ അസാധാരണമായ ഒരു വെല്ലുവിളിയാണ്. നഗരത്തിലെ വായു ഗുണനിലവാര സൂചിക (AQI) 190 കടന്ന് 200-നോട് അടുത്തുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. ഇത് ‘മിതമായ’ (Moderate) വിഭാഗത്തിലാണ് വരുന്നതെങ്കിലും, ശ്വാസമെടുക്കാൻ പോലും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള അവസ്ഥയിലേക്ക് കാര്യങ്ങൾ നീങ്ങുന്നു എന്ന സൂചനയാണ് നൽകുന്നത്.
തിരക്കിട്ട നഗരജീവിതം, വാഹനങ്ങളുടെ പെരുപ്പം, നിർമ്മാണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ, കാലാവസ്ഥാ മാറ്റങ്ങൾ എന്നിവയെല്ലാം നഗരത്തിലെ വായുവിൽ വിഷാംശം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിൽ പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. ഈ മലിനീകരണ ഭീഷണി നഗരവാസികളുടെ ആരോഗ്യത്തിന് കടുത്ത വെല്ലുവിളിയുയർത്തുകയും, ജയ്പൂരിന്റെ പാരിസ്ഥിതിക സൗഹൃദ പ്രതിച്ഛായക്ക് മങ്ങലേൽപ്പിക്കുകയും ചെയ്ത സാഹചര്യത്തിലാണ് ഭരണകൂടം ഒരു അടിയന്തര നടപടിയുമായി മുന്നോട്ട് വന്നിരിക്കുന്നത്. ശുദ്ധവായു ഉറപ്പാക്കുന്നതിനുള്ള ഈ ദൗത്യം സാങ്കേതികവിദ്യയുടെ സഹായത്തോടെ നടപ്പിലാക്കാനാണ് അധികൃതരുടെ ശ്രമം:
ജയ്പൂരിലെ വായു ശുദ്ധീകരണ ദൗത്യത്തിലെ പുതിയ താരങ്ങളാണ് നഗരത്തിന്റെ പ്രധാന കേന്ദ്രങ്ങളിൽ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുള്ള ഭീമാകാരങ്ങളായ എയർ ക്ലീനിംഗ് ടവറുകൾ. ഏകദേശം എട്ട് മീറ്റർ വരെ ഉയരമുള്ള, ഈ ഗോപുരങ്ങൾ നഗരത്തിലെ മലിനീകരണത്തിന്റെ തോത് കുറയ്ക്കുന്നതിനുള്ള ഉടനടിയുള്ള പ്രതിവിധിയായാണ് അവതരിപ്പിക്കപ്പെടുന്നത്.
ഈ ഓരോ ടവറിനും ഒരു മണിക്കൂറിൽ ഏകദേശം പത്ത് ലക്ഷം ക്യൂബിക് മീറ്റർ വായു ശുദ്ധീകരിക്കാൻ കഴിയും എന്നുള്ളതാണ് സാങ്കേതിക വിദഗ്ദ്ധർ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്ന പ്രധാന പ്രത്യേകത. അന്തരീക്ഷത്തിലെ പൊടിപടലങ്ങൾ, വാഹനങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള പുക, മറ്റ് സൂക്ഷ്മകണികകൾ എന്നിവയെ ഉയർന്ന കാര്യക്ഷമതയോടെ അരിച്ചെടുക്കാൻ ഈ സാങ്കേതികവിദ്യക്ക് സാധിക്കുമെന്നാണ് അധികൃതർ അവകാശപ്പെടുന്നത്. നവംബർ 12-ന് രാത്രിയോടെ ആരംഭിച്ച ടവറുകളുടെ സ്ഥാപിക്കൽ ജോലികൾ നവംബർ 15-ഓടെ പൂർണമായി പ്രവർത്തനക്ഷമമാക്കാൻ ലക്ഷ്യമിട്ടാണ് മുന്നോട്ട് പോയത്.
ഈ എയർ പ്യൂരിഫയറുകൾ സ്ഥാപിക്കുന്നതിൽ അധികൃതർ അതീവ ശ്രദ്ധയോടെയാണ് തീരുമാനങ്ങൾ കൈക്കൊണ്ടിട്ടുള്ളത്. ജവാഹർ സർക്കിൾ, ടോങ്ക് റോഡ് തുടങ്ങിയ കാൽനട-വാഹന ഗതാഗതം ഏറ്റവും കൂടുതലുള്ള സ്ഥലങ്ങൾക്കാണ് മുൻഗണന നൽകിയിരിക്കുന്നത്. നഗരത്തിലെ വാണിജ്യ കേന്ദ്രങ്ങളിലും പ്രധാന റോഡ് കവലകളിലുമെല്ലാം ടവറുകൾ സ്ഥാപിക്കുന്നതിലൂടെ, ഏറ്റവും കൂടുതൽ മലിനീകരിക്കപ്പെടുന്ന മേഖലകളിൽ കാര്യക്ഷമത വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ സാധിക്കുമെന്നാണ് വിലയിരുത്തൽ.
എങ്കിലും, ഈ സാങ്കേതികവിദ്യാധിഷ്ഠിത പരിഹാരത്തെക്കുറിച്ച് പൊതുജനങ്ങൾക്കിടയിലും പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തകർക്കിടയിലും വലിയ സംശയങ്ങളും വിമർശനങ്ങളും ഉയർന്നിട്ടുണ്ട്. മരം നടുന്നതിനും ഹരിത ഇടങ്ങൾ വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനും പകരം നികുതിദായകരുടെ പണം ചിലവഴിച്ച് ടവറുകൾ സ്ഥാപിക്കുന്നത് എത്രത്തോളം പ്രായോഗികമാണെന്നാണ് പലരുടെയും ചോദ്യം. പ്രകൃതിക്ക് പകരമാവില്ല ഈ യന്ത്രങ്ങളെന്നും, ഇവക്ക് പ്രാദേശികമായി മാത്രമാണ് വായു ശുദ്ധീകരിക്കാൻ കഴിയുന്നതെന്നുമുള്ള വാദങ്ങൾ സജീവമാണ്.
