ശബരിമലയിലേക്ക് കയറുന്ന ഓരോ ഭക്തനും ചെയ്യുന്ന ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ആചാരമാണ് ഇരുമുടിക്കെട്ട്. ഇതിന് കെട്ടുകെട്ട്, കെട്ടുനിറ, സ്വാമിക്കെട്ട്, ഇരുമുടി നിറയ്ക്ക് എന്നിങ്ങനെ വിവിധ പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്നു. ഇരുമുടിക്കെട്ടിലെ മുൻ കെട്ടിൽ സ്വാമി പൂജയ്ക്കുള്ള സാധനങ്ങളും പിൻകെട്ടിൽ തീർത്ഥാടകനുള്ള സാധനങ്ങളുമാണ് വെയ്ക്കുന്നത്. പതിനെട്ടാം പടി കയറാൻ ഭക്തനുള്ള അർഹത ഇരുമുടി തന്നെയാണ് നിർണയിക്കുന്നത്.
ഇരുമുടിക്കെട്ടിൽ എന്തൊക്കെ വെയ്ക്കുന്നു എന്നത് ഓരോ ഭക്തനും മനസിലാക്കണം. ഇരുമുടിക്കെട്ടിലെ പ്രധാനമായ ഘടകം നെയ് തേങ്ങയാണ്. ശുദ്ധമായ നാളികേരത്തിൽ നിറച്ച നെയ്. ഇത് തന്നെയാണ് ഭഗവാൻ അയ്യപ്പന് സമർപ്പിക്കുന്ന ഏറ്റവും പ്രധാന നേർച്ച. ആദ്യ മുദ്രയും രണ്ടാമത്തെ മുദ്രയും പതിച്ച് ഈ നെയ്‌തെങ്ങ് ഭക്തന്റെ ആത്മാർത്ഥതയും ശുദ്ധഭാവവും പ്രതീകീകരിക്കുന്നു.
